SEMEY MEDICAL UNIVERSITY

(Nauka i Zdravookhranenie)

Рецензияланатын медициналық ғылыми-практикалық журнал

Ғылым және денсаулық сақтау

Кеңейтілген іздеу

ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЖҰМЫССЫЗ ЖАСТАРДЫҢ ДЕНСАУЛЫҚТЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК АНЫҚТАУЫШТАРЫ: ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРДІҢ ӨМІР САПАСЫНА ӘСЕРІ

Авторлар

DOI:

https://doi.org/10.34689/qs8q7n25

Кілт сөздер:

NEET, өмір сапасы, жұмыссыздық, денсаулықтың өзін-өзі бағалау, жастар денсаулығы, әлеуметтік анықтағыштар

Аңдатпа

Мақсаты. Әлемдегі трендттермен қатар Қазақстанда жастар арасындағы жұмыссыздық әлеуметтік, экономикалық және денсаулық теңсіздіктеріне ықпал ететін мәселе болып қала береді. Бұл зерттеу Қазақстандағы жұмыссыз жастардың денсаулық әлеуметтік анықтауыштарын, әсіресе экономикалық теңсіздіктің өмір сапасына әсерін бағалауға бағытталды. Әдістері. Зерттеуде көлденең зерттеу дизайны қолданылды, жұмыссыз және жұмыспен қамтылған 18–29 жас аралығындағы жастар арасында Өмір Сапасы, Ризашылық және Қанағаттану Сауалнамасы (Q-LES-Q) пайдаланылды. Статистикалық талдаулар, соның ішінде Манн-Уитни тесті және көптік регрессия жүргізілді. Нәтижелері. Жұмыссыз жастардың өмір сапасы жұмыспен қамтылған жастарға қарағанда едәуір төмен екені анықталды (U=36878.5, Z=-3.472, p=0.001). Өмір сапасының негізгі анықтағыштары қаржылық жағдай, ерлі-зайыптылық және үкіметтік қолдаудың қабылдануы болып табылды. Регрессия талдауы өмір сапасының айтарлықтай болжаушылары ретінде қаржылық жайт, отбасылық жағдай және үкіметтік қолдауды анықтады, модель өзгеріс көрсеткішінің 58%-ын түсіндірді (R²=0.582). Қорытынды. Қазақстандағы жастар арасындағы жұмыссыздық олардың өмір сапасының төмендеуімен тығыз байланысты, оған экономикалық теңсіздік пен шектеулі әлеуметтік қолдау әсер етеді. Қаржылық тұрақсыздықты азайту және мемлекет пен қауымдастықтың қолдау жүйелерін күшейту жұмыссыз жастардың әл-ауқатын жақсарту үшін маңызды болып табылады.

Автор өмірбаяндары

  • Самал Дуйсекова

    PhD, associate research professor of the department of Public health and management, Astana Medical University, Astana, Kazakhstan. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7644-145X, duisekova.s@amu.kz

  • Мерейлим Гайсина

    Master of Public Health, Nazarbayev University School of Medicine, Astana, Kazakhstan https://orcid.org/0009-0002-5829-4008 mereilim.gaisina@nu.edu.kz

  • Камила Ахметова

    Doctoral student of 1 year, Public Health Education Programme, NJSC "Astana Medical University", Astana, Republic of Kazakhstan Postal code: Republic of Kazakhstan, 071400, Semey city, Abay Street 103. E-mail: kamikhudaiberdina@gmail.com Akhmetova.km@amu.kz Phone: +7 707 138 92 29

  • Маргулан Уажанов

    PhD, Associate Professor of the Department of Public Health and Management, NJSC "Astana Medical University", Astana, Kazakhstan, ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7075-3716 uazhanov.m@amu.kz

  • Раушан Секенова

    PhD, Associate Research Professor of the Department of Public Health and Management, NJSC "Astana Medical University", Astana, Kazakhstan, ORCID https://orcid.org/0000-0001-7533-160X sekenova.r@amu.kz

  • Гаухар Даулетова

    PhD, Associate Research Professor of the Department of Public Health and Management, NJSC "Astana Medical University", Astana, ORCID https://orcid.org/0000-0002-1621-8149 dauletova.g@amu.kz

Әдебиеттер тізімі

Duisekova S., Gaisina M., Akhmetova K., Uazhanov M., Sekenova R.K., Dauletova G.Sh. Social Determinants of Health Among Unemployed Youth in Kazakhstan: How Economic Disparity Affects Quality of Life // Nauka i Zdravookhranenie [Science & Healthcare]. 2025. Vol.27 (3), pp. 79-87. doi 10.34689/SH.2025.27.3.009

Дуйсекова С., Гайсина М., Ахметова К.М., Уажанов М., Секенова Р.К., Даулетова Г.Ш. Социальные детерминанты здоровья среди безработной молодежи в Казахстане: как экономическое различие влияет на качество жизни // Наука и Здравоохранение. 2025. Т.27 (3), С. 79-87. doi: 10.34689/SH.2025.27.3.009

Дуйсекова С., Гайсина М., Ахметова К.М., Уажанов М., Секенова Р.К., Даулетова Г.Ш. Қазақстандағы жұмыссыз жастардың денсаулықтың әлеуметтік анықтауыштары: Экономикалық ерекшеліктердің өмір сапасына әсері // Ғылым және Денсаулық. 2025. Т.27 (3), Б. 79–87. doi: 10.34689/SH.2025.27.3.009

Жүктеулер

Жарияланды

2025-11-04

Журналдың саны

Нөмір 27 № 3 (2025): Шығарылым 3

Бөлім

Статьи

Категориялар

Лицензия

Авторлық құқық (c) 2025 Рецензируемый медицинский научно-практический журнал «Наука и здравоохранение»

Creative Commons лицензиясы

Бұл жұмыс Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Дүние жүзінде.

Дәйексөзді қалай келтіруге болады

ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЖҰМЫССЫЗ ЖАСТАРДЫҢ ДЕНСАУЛЫҚТЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК АНЫҚТАУЫШТАРЫ: ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРДІҢ ӨМІР САПАСЫНА ӘСЕРІ. (2025). Рецензируемый медицинский научно-практический журнал «Наука и здравоохранение», 27(3), 79-87. https://doi.org/10.34689/qs8q7n25

Ұқсас мақалалар

11-20 тен 182

Бұл мақала үшін Кеңейтілген нұсқалар бойынша ұқсас мақалаларды іздеу.