SEMEY MEDICAL UNIVERSITY

(Nauka i Zdravookhranenie)

Рецензияланатын медициналық ғылыми-практикалық журнал

Ғылым және денсаулық сақтау

Кеңейтілген іздеу

ТУА БІТКЕН ЖҮРЕК АҚАУЛАРЫ БАР МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРДЫ ОҢАЛТУДЫҢ КОГНИТИВТІ КОМПОНЕНТІ. ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ.

Авторлар

DOI:

https://doi.org/10.34689/h7jv2360

Кілт сөздер:

когнитивті бұзылулар, туа біткен жүрек ақаулары, мектеп жасына дейінгі балалар

Аңдатпа

Кіріспе: пренатальды диагностика, кардиохирургия және қарқынды терапиядағы прогресстің арқасында ауыр ДПС бар балалардың өмір сүру деңгейі айтарлықтай өсті. Соңғы жылдардағы нейропсихологиялық зерттеулер ДПС-мен ауыратын балалардың когнитивті бейіннің бұзылуының даму қаупі жоғары екенін көрсетеді. Зерттеудің мақсаты: туа біткен жүрек ақаулары бар мектеп жасына дейінгі балаларды оңалтудағы когнитивті компоненттің рөлі туралы әдеби деректерді талдау. Іздеу стратегиясы: әдеби шолуды дайындау аясында соңғы 10 жыл ішінде ғылыми ақпаратты іздеудің көп сатылы стратегиясы келесі мәліметтер базасы мен платформаларын қолдана отырып жүзеге асырылды: PubMed, Google Scholar және UpToDate. Іздеу қорытындысы бойынша зерттеудің мақсаты мен тақырыбына неғұрлым сәйкес келетін 71 ғылыми жарияланым таңдалды. Нәтижелер: баланың когнитивті қызметі туа біткен жүрек ақауы болған кезде ең осал салалардың бірі болып табылады, ол патологияның өзінен ғана емес, сонымен қатар міндетті кардиохирургиялық араласудан да әсер етеді. Бұл мәселеге көбірек назар аударылғанына қарамастан, туа біткен жүрек ақаулары бар балалар мен жасөспірімдерде когнитивті бұзылулардың таралуы әлі де бағаланбайды және клиникалық тәжірибеде толық көрінбейді. ДПС-дағы нейродамудың бұзылуы антенатальды кезеңнен бастап операциядан кейінгі қалпына келтіруге дейінгі әртүрлі кезеңдерде әсер ететін факторлардың күрделі өзара әрекеттесуіне байланысты. Когнитивті бұзылулардың болжаушыларына органикалық (соның ішінде созылмалы гипоксия және церебральды гипоперфузия) және ятрогендік әсерлер (мысалы, жүрек-өкпе айналымы, анестезия, операциядан кейінгі асқынулар) жатады. Қорытындылар: бірқатар мемлекеттерде хирургиялық емдеуден кейін ДПС бар балаларды бақылау мен қолдаудың құрылымдық бағдарламалары жоқ, когнитивті және психоэмоционалды дамуды күнделікті бағалау жүргізілмейді, нейропсихологиялық диагностика мен түзету әдістерін меңгерген мамандар жетіспейді.

Автор өмірбаяндары

  • Арайлым Қапанова

    1-year Master,s degree in Medicine, NJSC "Semey Medical University", E-mail: arailym-ali@mail.ru; phone +7 707 180 43 57, https://orcid.org/0000-0001-5660- 1460; Semey, Kazakhstan;

  • Алия Алимбаева

    Candidate of Medical Sciences, Associate Professor, Head of the Department of Pediatrics and Medical Rehabilitation named after D.M.Tusupova, NJSC "Semey Medical University", phone: 8 777-131-33-31, e-mail: 150968_pd@mail.ru, https://orcid.org/0000- 0002-5082-4636, Semey, Kazakhstan;

  • Ернар Даирбеков

    Assistant of the Department of Pediatrics and Medical Rehabilitation named after D.M.Tusupova, NJSC "Semey Medical University", phone: 8 775 333-99-99, e-mail: Ertuganovich@inbox.ru, https://orcid.org/0000-0002-5522-7312, Semey, Kazakhstan;

  • Айжан Абылгазинова

    Doctor of Philosophy,Associate Assistant of the Department of Pediatrics and Medical Rehabilitation named after D.M.Tusupova, NJSC "Semey Medical University", phone: 8 705-318-77-37 , e-mail: aizhan-k705@mail.ru, https://orcid.org/0000-0002-1894-0709, Semey, Kazakhstan

  • Жансұлу Бектар

    Assistant of the Department of Pediatrics and Medical Rehabilitation named after D.M.Tusupova, NJSC "Semey Medical University", phone: 8 775-758-52-20, e-mail: Zhansulu.bektar@gmail.com, https://orcid.org/0009-0009-9889-7533. Semey, Kazakhstan

  • Регина Ковылина

    Master of health, NJSC "Semey Medical University", phone: 8 775- 547-97-10, e-mail: regina_aleksandrovna@list.ru, https://orcid.org/0000-0002-5179-2883, Semey, Kazakhstan;

  • Алдияр Масалов

    Assistant of the Department of Hospital Surgery, Anesthesiology and Resuscitation, NJSC "Semey Medical University", phone: 8 702-337-96-46, https://orcid.org/0000-0003-3386-1416

  • Зайра Тердыкбаева

    Pediatrician of the highest category, head.Pediatric department of the Mother and Child Center, phone: 8 775-777-654-14-91, e-mail: Zayra_ukg@mail.ru, https://orcid.org/0009-0003-3816-2777, Ust-Kamenogorsk. Kazakhstan

Әдебиеттер тізімі

Kapanova A.A., Alimbaeva A.R., Dairbekov Y.E., Abylgazinovа A.Zh., Bektar Zh.S., Kovylina R.G., Masalov A.Ye., Terdykbayeva Z.S. cognitive component in the rehabilitation of preschool children with congenital heart defects. Literature review // Nauka i Zdravookhranenie [Science & Healthcare]. 2025. Vol.27 (3), pp. 245-254. doi 10.34689/SH.2024.27.3.026

Қапанова А.А., Алимбаева А.Р., Даирбеков Е.Е., Абылгазинова А.Ж., Бектар Ж.C., Ковылина Р.Г., Масалов А.Е., Тердыкбаева З.С. Когнитивный компонент в реабилитации дошкольников с врожденными пороками сердца. Обзор литературы // Наука и Здравоохранение. 2025. Vol.27 (3), С. 245-254. doi 10.34689/SH.2024.27.3.026

Қапанова А.А., Алимбаева А.Р., Даирбеков Е.Е., Абылгазинова А.Ж., Бектар Ж.C., Ковылина Р.Г., Масалов А.Е., Тердыкбаева З.С. Туа біткен жүрек ақаулары бар мектеп жасына дейінгі балаларды оңалтудың когнитивті компоненті. Әдебиетке шолу // Наука и Здравоохранение. 2025. Vol.27 (3), С. 245-254. doi 10.34689/SH.2024.27.3.026

Жүктеулер

Жарияланды

2025-11-05

Журналдың саны

Нөмір 27 № 3 (2025): Шығарылым 3

Бөлім

Статьи

Категориялар

Лицензия

Авторлық құқық (c) 2025 Рецензируемый медицинский научно-практический журнал «Наука и здравоохранение»

Creative Commons лицензиясы

Бұл жұмыс Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Дүние жүзінде.

Дәйексөзді қалай келтіруге болады

ТУА БІТКЕН ЖҮРЕК АҚАУЛАРЫ БАР МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРДЫ ОҢАЛТУДЫҢ КОГНИТИВТІ КОМПОНЕНТІ. ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ. (2025). Рецензируемый медицинский научно-практический журнал «Наука и здравоохранение», 27(3), 245-254. https://doi.org/10.34689/h7jv2360

Осы автордың (немесе авторлардың) ең көп оқылатын мақалалары

Ұқсас мақалалар

1-10 тен 47

Бұл мақала үшін Кеңейтілген нұсқалар бойынша ұқсас мақалаларды іздеу.