СОӨА БАР НАУҚАСТАРДЫҢ ӨМІР САПАСЫ. ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ

Аңдатпа

Кіріспе: Созылмалы обструктивті өкпе ауруы (СОӨА) – науқастың денсаулыққа байланысты өмір сапасын айтарлықтай төмендететін үдемелі респираторлық ауру. Өкпе қызметінің бұзылуымен қатар, СОӨА-мен ауыратын науқастардың күнделікті өміріне түрлі клиникалық, психологиялық және әлеуметтік факторлар әсер етеді. Соңғы онжылдықта зерттеулер СОӨА жағдайында өмір сапасына әсер ететін негізгі факторларды анықтауға көбірек көңіл бөлуде, өйткені өмір сапасын жақсарту осы ауруды емдеудің басты мақсаты ретінде қарастырылады. Бұл шолуда 2015–2025 жылдар аралығындағы дәлелді деректер негізінде СОӨА-мен ауыратын науқастардың өмір сапасына әсер ететін негізгі факторлар қарастырылады: аурудың ауырлығы, қатар жүретін аурулар, психологиялық жағдай, физикалық белсенділік, өршулердің жиілігі, әлеуметтік қолдау, медициналық көмекке қолжетімділік және емдеуге бейілділік. Әдебиеттегі ортақ тақырыптар мен олқылықтар айқындалып, соңында осы факторлардың ем нәтижелеріне қалай әсер ететіні және болашақ зерттеулердің бағыттары талқыланады. Мақсаты: Бұл шолудың негізгі мақсаты – созылмалы обструктивті өкпе ауруымен (СОӨА) ауыратын науқастардың өмір сапасын жақсартуға бағытталған заманауи тәсілдерді жинақтап, талдау. Ерекше назар фармакологиялық терапияға, өкпелік оңалтуға, психоәлеуметтік араласуларға, телемедициналық шешімдерге, өзін-өзі басқаруды оқытуға, өмір салтын өзгертуге және кешенді күтім үлгілеріне аударылды. Іздеу стратегиясы: Ғылыми әдебиеттерге шолу PubMed, Scopus және Кокрейн кітапханасы секілді электронды мәліметтер базасы арқылы жүргізілді. Іздеу 2015–2025 жылдар аралығында жарияланған зерттеулерді қамтыды және келесі негізгі сөздер пайдаланылды: "СОӨА", "өмір сапасы", "өкпелік оңалту", "өзін-өзі басқару", "психологиялық араласулар", "цифрлық денсаулық сақтау", "үштік терапия" және "кешенді көмек". Артықшылық жүйелі шолуларға, рандомизацияланған бақыланатын зерттеулерге және жоғары сапалы когорттық зерттеулерге берілді, олар ағылшын тіліндегі рецензияланған журналдарда жарияланған. Нәтижелер мен қорытындылар: Соңғы зерттеулер көрсеткендей, түрлі заманауи араласулар СОӨА-мен ауыратын науқастардың өмір сапасын едәуір жақсарта алады. Фармакологиялық емдеу әдістерін оңтайландыру, әсіресе үштік ингаляциялық терапия, симптомдар мен өршулерді азайтады. Өкпелік оңалту физикалық функция мен әл-ауқатты тұрақты жақсартады. Когнитивті-бихевиоральдық терапияны қамтитын психологиялық қолдау мазасыздық пен депрессияны төмендетіп, эмоционалдық денсаулықты жақсартады. Телемедицина мен мобильді құралдар пациенттердің өз-өзін басқаруын және медицина қызметкерлерімен өзара іс-әрекетін жақсартады, ал құрылымдалған білім беру бағдарламалары ауруды бақылауды жақсартып, ауруханаға жатқызу жиілігін төмендетеді. Тамақтануды қолдау және тұрақты физикалық белсенділік бұлшықет күшін, төзімділікті арттырып, күнделікті өмір сапасын жақсартады. Интеграцияланған, мультидисциплинарлық медициналық көмек үлгілері жалпы тиімділікке қол жеткізіп, өмір сапасы мен медициналық қызмет нәтижелерін жақсартады, егер олар үйлестіріліп және пациенттің мүддесін ескере отырып ұсынылса.