SEMEY MEDICAL UNIVERSITY

(Nauka i Zdravookhranenie)

Рецензияланатын медициналық ғылыми-практикалық журнал

Ғылым және денсаулық сақтау

Кеңейтілген іздеу

COVID-19 ЖӘНЕ БРОНХООБСТРУКТИВТІ СИНДРОМЫ БАР БАЛАЛАРДА ТАМЫР ЭНДОТЕЛИІНІҢ ЖАҒДАЙЫ

Авторлар

DOI:

https://doi.org/10.34689/163rb549

Кілт сөздер:

SARS-CoV-2, эндотелиалды дисфункция, айналымдағы эндотелиалды клеткалар (АЭК), бронхообструктивті синдром (БОС), балалардағы COVID-19, эндотелин-1, азот оксидінің метаболиттері, постковидтік асқынулар, қан тамырлары эндотелийі, респираторлық асқынулар

Аңдатпа

Кіріспе: SARS-CoV-2 инфекциясының адам организміне әсері бұрын белгілі вирустық инфекцияларға қарағанда әртүрлірек болып шықты. Дегенмен, аурудың ұзақ мерзімді салдары, әсіресе балаларда, толық зерттелген жоқ. Негізгі мәселелердің бірі – бронхообструктивті синдромның (БОС) постковидтік асқыну ретінде дамуы, оған тыныс жолдарының қабынуы және гиперреактивтілік кіреді. Бұл зерттеу SARS-CoV-2 инфекциясынан кейінгі балаларда эндотелиалды дисфункция мен БОС арасындағы байланысты, сонымен қатар эндотелиалды дисфункция маркерлерінің – айналымдағы эндотелиалды клеткалар (АЭК), эндотелин-1 және азот оксидінің метаболиттерінің рөлін анықтауға бағытталған.
Әдістері: 2020-2022 жылдар аралығында ретроспективті зерттеу жүргізіліп, 486 бала қамтылды. Зерттеу екі негізгі топты қамтыды: (1) Бақылау тобы: SARS-CoV-2 инфекциясы немесе БОС анамнезі жоқ дені сау балалар; SARS-CoV-2 инфекциясы бар, бірақ БОС-ы жоқ балалар, және (2) Негізгі топ: SARS-CoV-2 инфекциясы жоқ, бірақ БОС-ы бар балалар; SARS-CoV-2 инфекциясынан кейін БОС дамыған балалар. Эндотелий функциясы АЭК, эндотелин-1 және азот оксидінің метаболиттері деңгейін анықтау арқылы бағаланды. Нәтижелер: Зерттеу SARS-CoV-2 инфекциясынан кейін БОС дамыған балаларда ЦЭК және эндотелин-1 деңгейінің айтарлықтай жоғарылағанын, ал азот оксидінің метаболиттерінің төмендегенін көрсетті. Эндотелиалды дисфункция маркерлерінің ең жоғары деңгейі осы топта байқалды, бұл SARS-CoV-2 инфекциясы мен БОС-тың эндотелийге зақым келтірудегі синергетикалық әсерін көрсетеді. Ерекше маңыздысы, осы топтағы балалардың 64,3%-ында АЭК деңгейінің жоғарылауы байқалды, бұл эндотелиалды дисфункцияның ауыр түрін көрсетеді. SARSCoV-2 инфекциясынан кейін БОС дамыған балаларда эндотелин-1 деңгейі де дені сау балаларға және SARS-CoV-2 инфекциясы анамнезі жоқ БОС-ы бар балаларға қарағанда айтарлықтай жоғары болды (0,46 ± 0,02 фмоль/мл). Бұл нәтижелер COVID-19-дан кейінгі респираторлық асқынулар патогенезінде эндотелиалды дисфункцияның маңызды рөлін атап өтеді. Қорытынды: SARS-CoV-2 инфекциясы балаларда, әсіресе БОС дамығандарда, эндотелиалды дисфункцияның айтарлықтай дамуына ықпал етеді. SARS-CoV-2 инфекциясы мен БОС-тың бірігуі эндотелий зақымдануын шиеленістіреді, бұл COVID-19-дан кейінгі респираторлық асқынулар патогенезінде маңызды рөл атқарады. Бұл деректер эндотелиалды дисфункцияны түзетуге бағытталған терапиялық стратегияларды одан әрі зерттеу қажеттілігін көрсетеді, бұл COVID-19-дан кейінгі ұзақ мерзімді респираторлық салдарларға шалдыққан балалардың емдеу нәтижелерін жақсартуы мүмкін.

Автор өмірбаяндары

  • Айжан Шакирова

    Assistant, Department of Propaedeutics of Children's Diseases NCJSC «Semey Medical University», https://orcid.org/0000-0002-5929-7588. Semey, Kazakhstan; Post address: Kazakhstan, 071400, Semey, Abay street 103. Email: aizhan.shakirova@smu.edu.kz Phone number: +7 (777) 980-55-93

  • Бакыткуль Токтабаева

    Candidate of Medical Sciences, Acting Associate Professor, Department of Propaedeutics of Children's Diseases NCJSC «Semey Medical University», 103 Abay street, Semey, 071400, Kazakhstan; Email: bakytkul.toktabayeva@smu.edu.kz; Phone number: +7(701)150-84-20. https://orcid.org/0000-0001-5899-1247

  • Айнаш Оразалина

    Candidate of Biological Sciences, Associate Professor, Head of the Department of Molecular Biology and Medical Genetics named after Academician of the National Academy of Sciences of the Republic of Kazakhstan T.K. Raisov, Semey Medical University, 103 Abay St., Semey, Republic of Kazakhstan; https://orcid.org/0000-0003-4594-0138; e-mail: ainash.orazalina@smu.edu.kz; +7-777-235-47-72

  • Айжан Абылгазинова

    PhD, assistant, Department of Pediatrics and Medical Rehabilitation named after D.M. Tusupova NCJSC «Semey Medical University», 103 Abay street, Semey, 071400, Email: aizhan.abylgazinova@smu.edu.kz; Phone number: +7 705 318 7737 https://orcid.org/0000-0002-1894-0709.

  • Куралай Амренова

    Candidate of medical sciences, Department of Propaedeutics of Internal Diseases NCJSC «Semey Medical University», 103 Abay street, Semey, 071400, Kazakhstan; Email: kuralay.amrenova@smu.edu.kz; Phone number: +7 777 295 8521. https://orcid.org/0000-0002-4350-2698.

  • Кадиша Абаева

    Assistant, Department of Propaedeutics of Children's Diseases NCJSC «Semey Medical University», 103 Abay street, Semey, 071400, Kazakhstan; Email: kadisha.abayeva@smu.edu.kz; Phone number: +7 777 297 5751. https://orcid.org/0000-0002-7733-0070.

  • Гүлайым Жангалиева

    Assistant, Department of Propaedeutics of Children's Diseases NCJSC «Semey Medical University», 103 Abay street, Semey, 071400, Kazakhstan; Email: gulaiym.zhangaliyeva@smu.edu.kz; Phone number: +7 775 177 5176.

Әдебиеттер тізімі

Shakirova A.A., Toktabayeva B.Zh., Orazalina A.S., Abylgazinova A.Zh., Amrenova K.Sh., Abayeva K.D., Zhangaliyeva G.M. The condition of the vascular endothelium in children with COVID-19 and broncho-obstructive syndrome // Nauka i Zdravookhranenie [Science & Healthcare]. 2025. Vol.27 (1), pp. 137-145. doi 10.34689/SH.2025.27.1.017

Шакирова А.А., Токтабаева Б.Ж., Оразалина А.С., Абылгазинова А.Ж., Амренова К.Ш., Абаева К.Д., Жангалиева Г.М. Состояние сосудистого эндотелия у детей с COVID-19 и бронхообструктивным синдромом // Наука и Здравоохранение. 2025. Vol.27 (1), С. 137-145. doi 10.34689/SH.2025.27.1.017

Шакирова А.А., Токтабаева Б.Ж., Оразалина А.С., Абылгазинова А.Ж., Амренова К.Ш., Абаева К.Д., Жангалиева Г.М. COVID-19 және бронхообструктивті синдромы бар балаларда тамыр эндотелиінің жағдайы // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2025. Vol.27 (1), Б. 137-145. doi 10.34689/SH.2025.27.1.017

Жүктеулер

Жарияланды

2025-11-06

Журналдың саны

Нөмір 27 № 1 (2025): Шығарылым 1

Бөлім

Статьи

Категориялар

Лицензия

Авторлық құқық (c) 2025 Рецензируемый медицинский научно-практический журнал «Наука и здравоохранение»

Creative Commons лицензиясы

Бұл жұмыс Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Дүние жүзінде.

Дәйексөзді қалай келтіруге болады

COVID-19 ЖӘНЕ БРОНХООБСТРУКТИВТІ СИНДРОМЫ БАР БАЛАЛАРДА ТАМЫР ЭНДОТЕЛИІНІҢ ЖАҒДАЙЫ. (2025). Рецензируемый медицинский научно-практический журнал «Наука и здравоохранение», 27(1), 137-145. https://doi.org/10.34689/163rb549

Осы автордың (немесе авторлардың) ең көп оқылатын мақалалары

1 2 > >> 

Ұқсас мақалалар

1-10 тен 304

Бұл мақала үшін Кеңейтілген нұсқалар бойынша ұқсас мақалаларды іздеу.