SEMEY MEDICAL UNIVERSITY

(Nauka i Zdravookhranenie)

Рецензияланатын медициналық ғылыми-практикалық журнал

Ғылым және денсаулық сақтау

Кеңейтілген іздеу

АУТИЗМ СПЕКТРІНІҢ БҰЗЫЛУЫ ТУРАЛЫ АЛҒАШҚЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ-САНИТАРЛЫҚ КӨМЕК ПСИХОЛОГТАРЫНЫҢ БІЛІМІ

Авторлар

DOI:

https://doi.org/10.34689/5bgrve92

Кілт сөздер:

аутизм спектрінің бұзылуы, МСАК, хабардарлық, психологтар

Аңдатпа

Кіріспе. Аутизм спектрінің бұзылуы (АСБ) — қайталанатын мінез-құлық үлгілерін, шектеулі қызығушылықтарды және әлеуметтік өзара әрекеттесудегі қиындықтарды қамтитын өмір бойы көрінетін неврологиялық бұзылыс. АСБ бар балалардың ата-аналары көбінесе түсіну, мінез-құлықты басқару және стрессті азайту қиындықтарына тап болады. Когнитивті-мінез-құлық және әлеуметтік дағдыларға араласу АСБ бар балалар үшін психотерапия үшін негіз бола алатын тиімді емдеу әдістері болып табылады. Осы мәселелерді ескере отырып, АСБ бар балалардың ата-аналарына немесе қамқоршыларына психологиялық қолдау көрсету өте маңызды. Бұл зерттеудің мақсаты Алматы қаласындағы АСБ туралы алғашқы медициналық-санитарлық көмек (МСАК) психологтарының білімін зерттеу болып табылады. Материалдар мен әдістері. Зерттеу барысында Алматы қаласының алғашқы медициналық-санитарлық көмек жүйесінің психологтары арасында аутизм спектрінің бұзылуы (АСБ) туралы білімдерін бағалау үшін сауалнама жүргізілді. Біз төрт сала бойынша 19 сұрақтан тұратын қазақ және орыс тілдеріне аударылған халықаралық сауалнаманы бейімдедік: әлеуметтік өзара іс-қимыл, коммуникация және тіл, обсессивті және компульсивті мінезқұлық және нәсілдер туралы жалпы білім. Жүргізілген сауалнамаға 141 тіркелген психолог қатысты. Қалалық денсаулық сақтау басқармасының көмегімен қатысу ерікті және анонимді болды. Нәтижесі. Сауалнамаға қатысқандардың жартысынан көбі-50,4% - 11 жылдан астам тәжірибесі бар, ал жас мамандар сауалнамаға қатысқандардың шамамен үштен бірін құрайды - 29,6%. Көпшілігі (84,0%) АСБ психикалық және мінез-құлық бұзылыстарына (F коды) жатады деп санайды, дегенмен тек 77,0% ICD 11 өзгерістері туралы біледі. Көптеген психологтар (45,6%) ASD диагностикалық әдістерімен және балаларға арналған аутизмге арналған өзгертілген скринингтік сынақпен таныс, бірақ көбінесе (60,0%) олар АСБ бар балалармен сирек жұмыс істейді. Сауалнаманың әр түрлі бағыттары бойынша бағалаудың орташа мәні сауалнамаға қатысушылардың білімі мен тәжірибесінің орташа деңгейін көрсетеді. Қортынды. Зерттеу АСБ-на қатысты мәселелерде алғашқы медициналық көмек психологтарын оқыту қажеттілігін атап өтті, осылайша олар осы бұзылысы бар балалардың ата-аналары мен қамқоршыларына тиімді қолдау көрсете алады. Оқыту ата-аналарға диагноз қоюға және мазасыздық пен стрессті азайтуға көмектесетін психологиялық қолдау әдістерін қамтуы керек

Автор өмірбаяндары

  • Ляззат Кошербаева

    Head of the Project - Researcher, SDU University, Kaskelen, Republic of Kazakhstan and Head of the Health Policy and Management, Kazakh National Medical University, Almaty, Republic of Kazakhstan,Professor, PhD, Email: kosherbaeva.l@kaznmu.kz, Phone: + 7 7475697834;

  • Куаныш Алтынбеков

    General Director of the Republican Scientific and Practical Center of Mental Health, Almaty, Republic of Kazakhstan, PhD, E-mail: altynbekov.kuanysh@kaznmu.kz, Phone: +7(727) 2724832;

  • Лайла Имангалиева

    Lecturer at the Department of Health Policy and Management, Kazakh National Medical University, Almaty, Republic of Kazakhstan, MSC, imangalieva.l@kaznmu.kz;

  • Назгуль Ахтаева

    Researcher, SDU University, Kaskelen, Republic of Kazakhstan. PhD, Associate professor. E-mail: akhtaeva_nazgul@mail.ru, Phone: +7 777 247 0074;

  • Лаура Кожагельдиева

    Researcher, SDU University, Kaskelen Republic of Kazakhstan. MSC. E-mail: laurahealthprojects@gmail.com, + 7 701 746 5276;

  • Сандугаш Курманалина

    1 st year PhD student of the educational program "Public health", Asfendiyarov Kazakh National Medical University, Almaty, Republic of Kazakhstan, E-mail: s.kurmanalina@mail.ru; Phone: + 7 7017191038

  • Азиза Имаматдинова

    Researcher, SDU University, Kaskelen, Republic of Kazakhstan and 1st year PhD student of the educational program "Public health", Asfendiyarov Kazakh National Medical University, Almaty, Republic of Kazakhstan, Email: azizaimamatdinova0@gmail.com Phone: +77020249250.

Әдебиеттер тізімі

Kosherbayeva L.K., Altynbekov K.K., Imangalieva L.T., Akhtayeva N.S., Kozhageldiyeva L., Kurmanalina S.K., Imamatdinova A.M. Primary care psychologists' knowledge of autism spectrum disorders // Nauka i Zdravookhranenie [Science & Healthcare]. 2024. Vol.26 (3), pp. 91-98. doi 10.34689/SH.2024.26.3.010

Кошербаева Л.К., Алтынбеков К.К., Имангалиева Л.Т., Ахтаева Н.С., Кожагельдиева Л., Курманалина С.К., Имаматдинова А.М. Знания психологов первичной медико-санитарной помощи о расстройствах аутистического спектра // Наука и Здравоохранение. 2024. Т.26 (3). С. 91-98. doi 10.34689/SH.2024.26.3.010

Кошербаева Л.К., Алтынбеков К.К., Имангалиева Л.Т., Ахтаева Н.С., Кожагельдиева Л., Курманалина С.К., Имаматдинова А.М. Аутизм спектрінің бұзылуы туралы алғашқы медициналық-санитарлық көмек психологтарының білімі // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2024. Т.26 (3). Б. 91-98. doi 10.34689/SH.2024.26.3.010

Жүктеулер

Жарияланды

2025-11-12

Журналдың саны

Нөмір 26 № 3 (2024): Шығарылым 3

Бөлім

Статьи

Категориялар

Лицензия

Авторлық құқық (c) 2025 Рецензируемый медицинский научно-практический журнал «Наука и здравоохранение»

Creative Commons лицензиясы

Бұл жұмыс Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Дүние жүзінде.

Дәйексөзді қалай келтіруге болады

АУТИЗМ СПЕКТРІНІҢ БҰЗЫЛУЫ ТУРАЛЫ АЛҒАШҚЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ-САНИТАРЛЫҚ КӨМЕК ПСИХОЛОГТАРЫНЫҢ БІЛІМІ. (2025). Рецензируемый медицинский научно-практический журнал «Наука и здравоохранение», 26(3), 91-98. https://doi.org/10.34689/5bgrve92

Осы автордың (немесе авторлардың) ең көп оқылатын мақалалары

Ұқсас мақалалар

1-10 тен 47

Бұл мақала үшін Кеңейтілген нұсқалар бойынша ұқсас мақалаларды іздеу.